İş Sağlığı Güvenliği ve Sorumluluklar |
Sosyal yönden temel hak, ekonomik yönden kaçınılmaz gereklilik olarak belirtilen insan gücünün korunması insan ve toplum mutluluğunun temel koşuludur.
İnsan gücünün korunması için, işin yapılması sırasında çeşitli nedenlerden kaynaklanan sağlığa ve güvenliğe zarar verebilecek koşullardan korunmak amacı ile yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalar, iş sağlığı ve güvenliği olarak tanımlanmaktadır. İş Sağlığı ve Güvenliğinin amacı;
olarak sıralanabilir. Bu çalışmaların öncelikli hedefi iş kazalarından ve meslek hastalıklarından çalışanları korumaktır. Uluslararası Çalışma Örgütü istatistiklerine göre; her yıl dünyada 120 milyon iş kazası oluşmaktadır. Bunların 210.000’i ölümcüldür. Her gün 500‘den çok kadın veya erkek iş kazalarında öldükleri için eve dönememektedir. Ülkemizde de iş kazaları ve meslek hastalıkları son derecede önemli bir toplumsal sorundur. Sosyal Sigortalar Kurumu istatistiklerine göre 2007 yılında meydana gelen yaklaşık 80602 iş kazası ve 1208 meslek hastalığı sonucunda 1044 işçimiz hayatını kaybetmiş 1956 işçimiz ise sürekli iş göremez durumuna gelmiştir. Ortalama olarak her 100 çalışandan 1 kişi kaza geçirmektedir. İş kazaları ve meslek hastalıklarının ekonomik boyutu da göz ardı edilemeyecek durumdadır.Uluslararası Çalışma Teşkilatı yayınlarında, endüstrileşmiş ülkelerde iş kazaları ve meslek hastalıklarının toplam maliyetinin bu ülkelerin gayri safi milli hasılalarının %1’i ile %3’ü arasında olduğu belirtilmektedir. İş kazası ve meslek hastalıklarının en aza indirilebilmesi için tehlikeli durum ve davranışlar en aza indirilmelidir., Tehlikeli durumların önlenmesi için; – Sağlık ve güvenlik tedbirlerinin alınması – Alınan tedbirlerin sürekli kontrol edilmesi Tehlikeli davranışın önlenmesi için;
Gerekli görülmektedir. Devlet, İşçi ve İşverenin Sorumlulukları: Genel anlamda iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin olarak;
ile yükümlü kılınmıştır. Devlet yükümlükleri: Devlet, iş sağlığı ve güvenliği konusunda anayasadan kaynaklanan görev ve sorumluluğunu mevzuat yapma, teşkilatlanma, denetim ve yaptırım uygulama yolu ile yerine getirmek durumundadır. İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda gerek mevzuatın oluşturulmasında gerekse mevzuat uygulamalarının izlenmesi ve denetlenmesinde çok sayıda Bakanlık ile çeşitli Kamu Kurum ve Kuruluşlarının görevi bulunmaktadır. Ancak, İş sağlığı ve güvenliği konusunda, mevzuat oluşturma ve denetim başta olmak üzere, ağırlıklı görev Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yürütülmektedir.İşverenin kamu hukukuna dayanan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini alma borcunu düzenleyen kurallar çok sayıda kanun, tüzük, yönetmelik ve tebliğlerde hükme bağlanmıştır. Anılan mevzuat arasında 4857 sayılı İş Kanunu ve bu Kanunun İş Sağlığı ve Güvenliği başlıklı beşinci bölümünde yer alan 77-89 maddelerinde hükme bağlanan hususlar özel önem taşımaktadır. Bu maddelerin başlıkları aşağıda belirtilmiştir. Madde 77 İşverenlerin ve işçilerin yükümlülükleri Madde 78 İş sağlığı ve güvenliği yönetmelikleri Madde 79 İşin durdurulması veya işyerinin kapatılması Madde 80 İş sağlığı ve güvenliği kurulu Madde 81 İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri Madde 83 İşçilerin hakları Madde 84 İçki veya uyuşturucu madde kullanma yasağı Madde 85 Ağır ve tehlikeli işler Madde 86 Ağır ve tehlikeli işlerde rapor Madde 87 On sekiz yaşından küçük işçiler için rapor Madde 88 Gebe veya çocuk emziren kadınlar için yönetmelik Madde 89 Çeşitli yönetmelikler İşverenlerin yükümlülükleri İş Kanunu 77. Md.ye göre; İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler. İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar. İşçilerin yükümlükleri görev ve sorumlulukları İşçiler İş Kanunun 77. maddesine göre iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler. İş sağlığı güvenliğine ilişkin olarak işçinin görevi ve sorumluluğu; Alınan tedbirlere, iş sağlığı ve güvenliği usullerine ve talimatlarına uymaktır. İşçiler, davranış ve kusurlarından dolayı, kendilerinin ve diğer kişilerin sağlık ve güvenliğinin olumsuz etkilenmemesi için azami dikkati gösterirler ve görevlerini, işveren tarafından kendilerine verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda yaparlar. İşçiler, işveren tarafından kendilerine verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda, özellikle;
ile yükümlüdürler. |